• lotinchaga
• +
• -
• |

187. Мулойим ва меҳр-шафқатли бўлиш

3377 марта кўрилган

Аллоҳ таоло айтади:

«فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ»

«(Эй Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам), Аллоҳ томонидан бўлган бир марҳамат сабабли уларга (саҳобаларингизга) юмшоқ сўзли бўлдингиз. Агар қўпол, бағри тош бўлганингизда эди, албатта атрофингиздан тарқалиб кетган бўлар эдилар». (Оли Имрон: 159).

عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «إِنَّ اللَّهَ رَفِيقٌ يُحِبُّ الرِّفْقَ فِي الأَمْرِ كُلِّهِ» (متفق عليه).

Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Албатта Аллоҳ ҳалим, ҳар бир ишда ҳалимликни яхши кўрувчи Зотдир» (Муттафақун алайҳ).

عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُما قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لِلأَشَجِّ أَشَجِّ عَبْدِ الْقَيْسِ: «إِنَّ فِيكَ خَصْلَتَيْنِ يُحِبُّهُمَا اللَّهُ الْحِلْمُ وَالأَنَاةُ» (رواه مسلم).

Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Абдулқайс қабиласилик Ашажга: «Сизда Аллоҳ яхши кўрадиган иккита хислат – ҳалимлик ва оғир-босиқлилик бор», дедилар (Имом Муслим ривояти).

عَنْ عَائِشَةَ زَوْجِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «إِنَّ الرِّفْقَ لا يَكُونُ فِي شَيْءٍ إِلاَّ زَانَهُ وَلا يُنْزَعُ مِنْ شَيْءٍ إِلاَّ شَانَهُ» (رواه مسلم).

Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Мулойимлик қай бир нарсада бўлса уни зийнатли қилади, қай бир нарсадан суғурилган бўлса уни айбли қилади» (Имом Муслим ривояти).

عَنْ جَرِيرٍ بن عبد الله رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَنْ يُحْرَمِ الرِّفْقَ يُحْرَمِ الْخَيْرَ» (رواه مسلم).

Жарир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Ким мулойимликдан маҳрум бўлса, яхшиликдан маҳрум бўлибди» (Муслим ривояти).

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «أَلا أُخْبِرُكُمْ بِمَنْ يَحْرُمُ عَلَى النَّارِ أَوْ بِمَنْ تَحْرُمُ عَلَيْهِ النَّارُ عَلَى كُلِّ قَرِيبٍ هَيِّنٍ سَهْلٍ» (رواه الترمذي).

Ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Сизларга дўзахга ҳаром бўладиган – ёки дўзах унга ҳаром бўладиган – одам ҳақида айтиб берайми?! (Одамларга ўзини) яқин тутувчи, мулойим ва очиқкўнгил ҳар бир кишига (дўзах ҳаромдир)» (Имом Термизий ривояти).

عَنْ عَائِذ بْن عَمْرٍو رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ إِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ «إِنَّ شَرَّ الرِّعَاءِ الْحُطَمَةُ» (أخرجه مسلم).

Оиз ибн Амр розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг шундай деганларини эшитганман: «Роъий (ҳоким)ларнинг энг ёмони бераҳмларидир» (Имом Муслим ривояти).

Шарҳ:

Мулойимлик, оғир-босиқ бўлиш ҳамда шошқалоқ бўлмаслик Аллоҳ яхши кўрадиган, Пайғамбари соллаллоҳу алайҳи ва саллам тарғиб қилган хислатлардан. У мусулмонлар ўртасида раҳм-шафқат, меҳр-мурувват тарқалишига ва бунинг натижасида кўп яхшиликлар ҳосил бўлишига сабабдир. Қўполлик, тошбағир ва раҳмсизлик Аллоҳ ёмон кўрадиган, Ислом қоралаган ёмон ахлоқлар жумласидан бўлиб, мусулмон киши ундан сақланиши лозим. Чунки у кибр ва зўравонликдан содир бўлади.

Бугунги дарсдан олинадиган фойдалар:

1. Аллоҳ ҳар бир ишда мулойимлик бўлишини яхши кўради.
2. Мулойимлик яхшиликларга сабаб бўлади.
3. Халқлар билан мулойим ва очиқкўнгиллик билан муомала қилиш – жаннат аҳлининг сифатларидан.