Ислом Нури
Араб тилини ўрганамиз
И с м и
ф о и л
|
| ◄◄◄Бошига қайтиш |
Ислом Нури
Араб тилини ўрганамиз
И с м и ф о и л
v Исми фоил - иш-ҳаракатни қилувчи маъносидаги исмдир. Исми фоил сулосий мужаррадда فاعِلٌ вазнида бўлади: ضارِبٌ ва قاتِلٌ каби. Сулосий мужарраддан бошқа боблар исми фоили музореъ феълидан ясалади. Бунинг учун музораъат ҳарфининг ўрнига заммали мим қўйилади ҳамда охирги ҳарфидан олдинги ҳарф касрали қилинади: يُكْرِمُ → مُكْرِمٌ ва يُدَحْرِجُ → مُدَحْرِجٌ ва يَتَدَحْرَجُ → مُتَدَحْرِجٌ каби.
Исми фоил 6 сийғада бўлиб, 3 таси музаккар, 3 таси муаннасдир:
ضَارِبٌ - урувчи бир эркак, муфрад, музаккар, исми фоил.
ضَارِبانِ - урувчи икки эркак, тасния, музаккар, исми фоил.
ضَارِبُونَ - урувчи кўп эркаклар, жамъ, музаккар, исми фоил.
ضَارِبَةٌ - урувчи бир аёл, муфрад, муаннас, исми фоил.
ضَارِبَتَانِ - урувчи икки аёл, тасния, муаннас, исми фоил.
ضَارِبَاتٌ - урувчи кўп аёл, жамъ, муаннас, исми фоил.
И с м и м а ф ъ у л
v Устига иш-ҳаракат тушган нарсани ифодалаш учун масдардан ясалган сўз исми мафъул дейилади. Исми мафъул сулосий мужаррадда مَفْعُولٌ вазнида бўлади: مَضْروبٌ ва مَقْتولٌ каби. Сулосий мужарраддан бошқаларда исми мафъул музореъ феълининг мажҳулидан ясалади. Бунинг учун музораъат ҳарфи ўрнига заммали мим қўйилади ва охиргидан олдинги ҳарфи фатҳали бўлади: يُكْرَمُ → مُكْرَمٌ ва يُدَحْرَجُ → مُدَحْرَجٌ каби.
Исми мафъул 6 сийғада бўлиб, 3 таси музаккар, 3 таси муаннасдир:
مَضْروبٌ - урилувчи бир эркак, муфрад, музаккар, исми мафъул.
مَضْرُوبانِ - урилувчи икки эркак, тасния, музаккар, исми мафъул.
مَضْرُوبونَ - урилувчи кўп эркаклар, жамъ, музаккар, исми мафъул.
مَضْرُوبَةٌ - урилувчи бир аёл, муфрад, муаннас, исми мафъул.
مَضْرُوبَتانِ - урилувчи икки аёл, тасния, муаннас, исми мафъул.
مَضْرُوباتٌ - урилувчи кўп аёллар, жамъ, муаннас, исми мафъул.
◄◄◄Бошига қайтиш
