Ислом Нури
Китоблар
Масжид ва хонадонларда ўқиладиган кундалик дарслар
94 - дарс Икки сажда ўртасида хотиржам ўтиришнинг вожиблиги
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ دَخَلَ المَسْجِدَ فَدَخَلَ رَجُلٌ فَصَلَّى فَسَلَّمَ عَلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَرَدَّ وَقَالَ: «ارْجِعْ فَصَلِّ فَإِنَّكَ لَمْ تُصَلِّ» فَرَجَعَ يُصَلِّي كَمَا صَلَّى ثُمَّ جَاءَ فَسَلَّمَ عَلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ: «ارْجِعْ فَصَلِّ فَإِنَّكَ لَمْ تُصَلِّ» ثَلاثًا، فَقَالَ: «وَالَّذِي بَعَثَكَ بِالحَقِّ مَا أُحْسِنُ غَيْرَهُ فَعَلِّمْنِي» فَقَالَ: «إِذَا قُمْتَ إِلَى الصَّلاةِ فَكَبِّرْ ثُمَّ اقْرَأْ مَا تَيَسَّرَ مَعَكَ مِنْ القُرْآنِ ثُمَّ ارْكَعْ حَتَّى تَطْمَئِنَّ رَاكِعًا ثُمَّ ارْفَعْ حَتَّى تَعْتَدِلَ قَائِمًا ثُمَّ اسْجُدْ حَتَّى تَطْمَئِنَّ سَاجِدًا ثُمَّ ارْفَعْ حَتَّى تَطْمَئِنَّ جَالِسًا وَافْعَل ذَلِكَ فِي صَلاتِكَ كُلِّهَا» (متفق عليه).
Муттафақун алайҳ бўлган ҳадисда Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу шундай дейди: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам масжидга кирдилар. Бир киши ҳам масжидга кириб намоз ўқиди-да, сўнг келиб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга салом берди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам саломига алик олиб: «Боринг, намозингизни қайта ўқинг, сиз намоз ўқимадингиз», дедилар. У киши қайтди ва аввал қандай намоз ўқиган бўлса, шундай намоз ўқиди, сўнг келиб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга салом берди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам яна: «Боринг, намозингизни қайта ўқинг, сиз намоз ўқимадингиз», дедилар. Мана шу ҳолат уч марта такрорлангач, ҳалиги киши: «Сизни ҳақ билан жўнатган Зотга қасамки, мен бундан яхшироқ намоз ўқишни билмайман, менга ўргатинг» деди. Шунда ул зот: «Агар намозга турсангиз (такбиратул-эҳромга) такбир айтинг, сўнгра Қуръондан муяссар бўлганича ўқинг, сўнгра рукуъ қилинг ва рукуъда хотиржам туринг, сўнгра рукуъдан бошингизни кўтаринг, қоматингиз тик бўлсин, сўнгра сажда қилинг ва саждада хотиржам туринг, сўнгра бошингизни саждадан кўтариб, хотиржам ўтиринг ва барча намозингизни шу зайлда ўқинг», дедилар.
عَنْ البَرَاءِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ كَانَ رُكُوعُ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَسُجُودُهُ وَإِذَا رَفَعَ رَأْسَهُ مِنْ الرُّكُوعِ وَبَيْنَ السَّجْدَتَيْنِ قَرِيبًا مِنْ السَّوَاءِ (رواه البخاري).
Имом Бухорий ривоят қилган ҳадисда Баро ибн Озиб розияллоҳу анҳу шундай дейди: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг рукуълари, саждалари, рукуъдан бош кўтарган пайтлари ва икки сажда ўртасида ўтиришлари қарийб баробар бўларди.
عَنْ حُذَيْفَةَ رَضِيَ اللّهُ عَنْهُ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ يَقُولُ بَيْنَ السَّجْدَتَيْنِ رَبِّ اغْفِرْ لِي رَبِّ اغْفِرْ لِي (رواه ابن ماجه).
Имом Ибн Можа ривоят қилган ҳадисда Ҳузайфа розияллоҳу анҳу шундай дейди: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам икки сажда орасида ўтирганларида «Роббиғфир лий, Роббиғфир лий» дер эдилар. (Маъноси: Парвардигоро, мени мағфират қилгин, Парвардигоро, мени мағфират қилгин).
عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللّهُ عَنْهُما أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ يَقُولُ: «بَيْنَ السَّجْدَتَيْنِ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي وَارْحَمْنِي وَعَافِنِي وَاهْدِنِي وَارْزُقْنِي» (رواه أبو داود والترمذي).
Имом Абу Довуд ва Термизий ривоят қилган ҳадисда Ибн Аббос розияллоҳу анҳумо шундай дейди: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам икки сажда орасида: «Аллоҳуммағфир лий, варҳамний ва ъафиний, ваҳдиний, варзуқний” дер эдилар. (Маъноси: Парвардигоро, мени мағфират қил, менга раҳм эт, менга офият (саломатлик) бер, мени ҳидоят қил ва менга ризқ ато эт.)
Шарҳ:
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бошларини биринчи саждадан кўтарсалар иккинчи саждага шошмасдилар, балки икки сажда орасида ўтириб, умматларига таълим берган дуолар билан Аллоҳ таолога дуо қилар эдилар. Бу ўтиришга намозини яхши ўқимаган кишини ҳам буюриб шундай деганлар: «сўнгра бошингизни саждадан кўтариб, хотиржам ўтиринг». Бу ўтиришни баъзи мазҳаблар рукн деган бўлсалар бошқалари вожиб деганлар.
Бугунги дарсдан олинадиган фойдалар:
1- Икки сажда орасида ўтириш намознинг рукнларидан.
2- Икки сажда орасида хотиржамлик билан ўтириш вожиб.
3- Ҳадисларда келган дуоларни икки сажда орасида ўтирганда гоҳо унисини гоҳо бунисини айтиш суннат.