асосий менюАсосий менюМахсус бўлимларҚўшимча бўлимАмал мавсуми"Ҳиснул муслим" иловасини жиҳозингизга юклаб олинг
 |
асосий қисм
Ким Аллоҳга бирон нарсани шерик қилмай (ширк келтирмай) ўлса, жаннатга киради2159 марта кўрилган (38) بَابُ مَنْ مَاتَ لَا يُشْرِكُ بِاللهِ شَيْئًا دَخَلَ الْجَنَّةَ 58 - حَدِيثُ عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ رضي الله عنه، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَنْ مَاتَ يُشْرِكُ بِاللهِ شَيْئًا دَخَلَ النَّارَ وَقُلْتُ أَنَا: مَنْ مَاتَ لَا يُشْرِكُ بِاللهِ شَيْئًا دَخَلَ الْجَنَّةَ.
38-боб. Ким Аллоҳга бирон нарсани шерик қилмай (ширк келтирмай) ўлса, жаннатга киради 58. Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳунинг ҳадиси: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Ким Аллоҳга бирон нарсани шерик қилиб (ширк келтириб) ўлса, дўзахга киради», дедилар. Мен (Абдуллоҳ ибн Масъуд) айтдимки, ким Аллоҳга бирон нарсани шерик қилмай (ширк келтирмай) ўлса, жаннатга киради». Бухорий (1238), Муслим (92/170). 59 - حَدِيثُ أَبِي ذَرٍّ رضي الله عنه، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَتَانِي آتٍ مِنْ رَبِّي فَأَخْبَرَنِي، أَوْ قَالَ بَشَّرَنِي، أَنَّهُ مَنْ مَاتَ مِنْ أُمَّتِي لَا يُشْرِكُ بِاللهِ شَيْئًا دَخَلَ الْجَنَّةَ قلْتُ: وَإِنْ زَنَى وَإِنْ سَرَقَ قَالَ: وَإِنْ زَنَى وَإِنْ سَرَقَ.
59. Абу Зар розияллоҳу анҳунинг ҳадиси: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Менинг олдимга Раббим томонидан бир элчи (Жибрил) келиб хабар берди», ёки «башорат берди: умматимдан кимки Аллоҳга ҳеч нарсани шерик қилмай (ширк келтирмай) вафот этса, Жаннатга киради», дедилар. Мен: «Агар зино ва ўғирлик қилса ҳамми?» – деб сўрадим. (Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам) «Агар зино ва ўғирлик қилса ҳам», деб жавоб бердилар». Бухорий (1237), Муслим (94/174). 60 - حَدِيثُ أَبِي ذَرٍّ رضي الله عنه، قَالَ: أَتَيْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَعَلَيْهِ ثَوْبٌ أَبْيَضُ وَهُوَ نَائِمٌ، ثُمَّ أَتَيْتُهُ وَقَدِ اسْتَيْقَظَ، فَقَالَ: مَا مِنْ عَبْدٍ قَالَ لَا إِلَهَ إِلاَّ اللهُ ثُمَّ مَاتَ عَلَى ذَلِكَ إِلاَّ دَخَلَ الْجَنَّةَ قُلْتُ: وَإِنْ زَنَى وَإِنْ سَرَقَ؟ قَالَ: وَإِنْ زَنَى وَإِنْ سَرَق. قُلْتُ: وَإِنْ زَنَى وَإِنْ سَرَقَ؟ قَالَ: وَإِنْ زَنَى وَإِنْ سَرَقَ. قُلْتُ: وَإِنْ زَنَى وَإِنْ سَرَق؟َ قَالَ: وَإِنْ زَنَى وَإِنْ سَرَقَ عَلَى رَغْمِ أَنْفِ أَبِي ذَرٍّ.
60. Абу Зар розияллоҳу анҳунинг ҳадиси: «Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг олдиларига келсам, устларида оқ кийим кийиб олиб, ухлаётган эканлар. Бироздан кейин қайтиб келсам, уйғонибдилар. У киши: «Бирон банда йўқки, «Ла илаҳа иллаллоҳ (Аллоҳдан ўзга ҳақ илоҳ йўқ)» деб айтиб, шунинг устида (иймонда) вафот этса, албатта, Жаннатга киради», дедилар. «Зино ва ўғирлик қилса ҳамми?» – деб сўрадим. «Зино ва ўғирлик қилса ҳам», дедилар. (Яна) «Зино ва ўғирлик қилса ҳамми?» – деб сўрадим. «Зино ва ўғирлик қилса ҳам», дедилар. (Яна) «Зино ва ўғирлик қилса ҳамми?» – деб сўрадим. «Зино ва ўғирлик қилса ҳам, Абу Зар буни истамаса (мажбурликдан рози бўлса) ҳам!», дедилар». Абу Зар розияллоҳу анҳу қачон бу ҳадисни айтсалар «Абу Зар буни истамаса (мажбурликдан рози бўлса) ҳам», деб қўяр эдилар. Бухорий (5827), Муслим (94/175). (39) بَابُ تَحْرِيمِ قَتْلِ الْكَافِرِ بَعْدَ أَنْ قَالَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ 61 - حَدِيثُ الْمِقْدَادِ بْنِ الأَسْوَدِ (هُوَ الْمِقْدَادُ بْنُ عَمْرٍو الْكِنْدِيُّ) أَنَّهُ قَالَ لِرَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: أَرَأَيْتَ إِنْ لَقِيْتُ رَجُلاً مِنَ الْكُفَّارِ، فَاقْتَتَلْنَا، فَضَرَبَ إِحْدَى يَدَيَّ بِالسَّيْفِ قَقَطَعَهَا، ثُمَّ لَاذَ مِنِّي بِشَجَرَةٍ، فَقَالَ أَسْلَمْتُ للهِ، أَأَقْتُلُهُ يَا رَسُولَ اللهِ بَعْدَ أَنْ قَالَهَا فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: لَا تَقْتُلْهُ، فَقَالَ يَا رَسُولَ اللهِ إِنَّهُ قَطَعَ إِحْدَى يَدَيَّ ثُمَّ قَالَ ذَلِكَ بَعْدَ مَا قَطَعَهَا؛ فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: لَا تَقْتُلْهُ، فَإِنْ قَتَلْتَهُ فَإِنَّهُ بِمَنْزِلَتِكَ قَبْلَ أَنْ تَقْتُلَهُ، وَإِنَّكَ بِمَنْزِلَتِهِ قَبْلَ أَنْ يَقُولَ كَلِمَتَهُ الَّتِي قَالَ.
39-боб. Кофир «Ла илаҳа иллаллоҳ (Аллоҳдан ўзга ҳақ илоҳ йўқ)» деб айтганидан кейин уни ўлдириш ҳаром эканлиги
61. Миқдод ибн Асвад (унинг асл исми Миқдод ибн Амр Ал-Киндийдир) розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадис: «У киши Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан «Менга айтинг-чи, (жангда) кофирлардан бирига тўқнаш келиб қолсам, урушсак, у қиличи билан менинг бир қўлимга уриб, узиб ташласа, кейин эса (мен ундан устун келганим учун) дарахт ортига ўтиб ҳимояланса ва «Аллоҳга бўйсиндим (Исломга кирдим)», деб айтса; шу сўзни айтганидан кейин уни ўлдираманми, эй Расулуллоҳ?» – деб сўради. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Уни ўлдирма!» – дедилар. (Миқдод) «Эй Расулуллоҳ, у менинг бир қўлимни узиб ташлади. Қўлимни узиб ташлаганидан кейин бу(сўз)ни айтди-ку!», деди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Уни ўлдирма. Агар (шу вазиятда) уни ўлдирадиган бўлсанг, у сен уни ўлдиришингдан олдинги ҳолатингда бўлиб қолади. Сен эса у ўша сўзини (иймон калимасини) айтишидан олдинги ҳолатига тушиб қоласан»,[1] дедилар». Бухорий (4019), Муслим (95/176). 62 - حَدِيثُ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ رَضِيَ الله عَنْهُمَا قَالَ: بَعَثَنَا رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِلَى الْحُرَقَةِ فَصَبَّحْنَا الْقَوْمَ فَهَزَمْنَاهُمْ، وَلَحِقْتُ أَنَا وَرَجُلٌ مِنَ الأَنْصَارِ رَجُلاً مِنْهُمْ، فَلَمَّا غَشِيْنَاهُ قَالَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ، فَكَفَّ الأَنْصَارِيُّ عَنْهُ، وَطَعَنْتُهُ بِرُمْحِي حَتَّى قَتَلْتُهُ؛ فَلَمَّا قَدِمْنَا، بَلَغَ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ: يَا أُسَامَةُ أَقَتَلْتَهُ بَعْدَمَا قَالَ لَا إِلَهَ إِلاَّ اللهُ، قُلْتُ كَانَ مُتَعَوِّذًا؛ فَمَا زَالَ يُكَرِّرُهَا حَتَّى تَمَنَّيْتُ أَنِّي لَمْ أَكُنْ أَسْلَمْتُ قَبْلَ ذَلِكَ الْيَوْمِ.
62. Усома ибн Зайд розияллоҳу анҳумонинг ҳадиси: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бизни Ҳуроқа (қабиласига қарши уруш)га жўнатдилар. У қавмга тонг вақтида ҳужум қилиб, мағлубиятга учратдик. Мен ва ансорлардан бўлган бир киши улардан бирининг ортидан тушдик. Уни (икки томондан) ўраб олганимизда, «Ла илаҳа иллаллоҳ» деди. Ансорий унга ҳужум қилишдан тўхтади. Мен эса найза санчиб ўлдирдим. (Мадинага) келганимизда бу хабар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга етиб борди. У киши: «Эй Усома, уни «Ла илаҳа иллаллоҳ» деганидан кейин ўлдирдингми?» – деб сўрадилар. «У паноҳ сўраб (жонини сақлаш учун) шундай қилди», дедим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам эса ўша гапларини қайта-қайта такрорлайверганларидан «Ўша кундан олдин исломга кирмаган бўлсам эди», деб орзу қилиб қолдим».[2] Бухорий (4269), Муслим (96/180). (40) بَابُ قَوْلِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَنْ حَمَلَ عَلَيْنَا السِّلَاحَ فَلَيْسَ مِنَّا 63 - حَدِيثُ عَبْدِ اللهِ بْنِ عُمَرَ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: مَنْ حَمَلَ عَلَيْنا السِّلاَحَ فَلَيْسَ مِنَّا.
40-боб. Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг: «Бизга қарши қурол кўтарган биздан эмас», деган сўзлари
63. Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумонинг ҳадиси: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Бизга қарши қурол кўтарган биздан эмас», дедилар».[3] Бухорий (7070), Муслим (98/182). 64- حَدِيثُ أَبِي مُوسَى عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: مَنْ حَمَلَ عَلَيْنَا السِّلَاحَ فَلَيْسَ مِنَّا.
64. Абу Мусо Ал-Ашъарий розияллоҳу анҳунинг ҳадиси: «Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Бизга қарши қурол кўтарган биздан эмас», дедилар». Бухорий (7071), Муслим (100/184). (42) بَابُ تَحْرِيمِ ضَرْبِ الْخُدُودِ وَشَقِّ الْجُيُوبِ وَالدُّعَاءِ بِدَعْوَى الْجَاهِلِيَّةِ >65 - حَدِيثُ عَبْدِ اللهِ بْنِ مَسْعُودٍ رضي الله عنه قَالَ: قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَيْسَ مِنَّا مَنْ ضَرَبَ الْخُدُودَ، وَشَقَّ الْجُيُوبَ، وَدَعَا بِدَعْوَى الْجَاهِلِيَّةِ.
42-боб. (Яқин кишиси ўлганида) юзларига уриш, ёқаларини йиртиш, жоҳилият гап-сўзларини айтишнинг ҳаромлиги
65. Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳунинг ҳадиси: «Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «(Яқин кишиси ўлганида) юзларига урадиган, ёқаларини йиртадиган, жоҳилият гап-сўларини айтадиган киши биздан эмас», деб айтдилар».[4] Бухорий (1297), Муслим (103/187). 66 - حَدِيثُ أَبِي مُوسَى رضي الله عنه وَجِعَ أَبُو مُوسَى وَجَعًا شَدِيدًا فَغُشِيَ عَلَيْهِ وَرَأْسُهُ فِي حَجْرِ امْرَأَةٍ مِنْ أَهْلِهِ، فَلَمْ يَسْتَطِعْ أَنْ يَرُدَّ عَلَيْهَا شَيْئًا؛ فَلَمَّا أَفَاقَ قَالَ أَنَا بَرِيءٌ مِمَّنْ بَرِئَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بَرِئَ مِنَ الصَّالِقَةِ وَالْحَالِقَةِ وَالشَّاقَّةِ.
66. Абу Мусо Ал-Ашъарий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадис: «Абу Мусода (касаллик вақтида) қаттиқ оғриқ пайдо бўлиб, ҳушидан кетди. (Ўша пайтда) унинг боши аҳли оиласидан бир аёлнинг (хотини Умму Абдуллоҳ бинти Абу Давманинг) қучоғида эди. (Хотини баланд овоз билан йиғлай бошлади. Абу Мусо беҳуш бўлгани учун) унга бирон нарса деб (бундан) қайтара олмади. Ҳушига келгач: «Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам безор бўлган кишилардан безорман. Дарҳақиқат, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам (мусибат келганида) овозини кўтариб, бақириб йиғлайдиган, сочини юладиган, кийимларини йиртадиган аёллардан безордирлар», деди». Бухорий (1296), Муслим (104/189). (43) بَابُ بَيَانِ غِلَظِ تَحْرِيمِ النَّمِيمَةِ 67 - حَدِيثُ حُذَيْفَةَ قَالَ سَمِعْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: لَا يَدْخُلُ الْجَنَّةَ قَتَّاتٌ.
43-боб. Чақимчиликнинг қаттиқ ҳаромлиги баёни
67. Ҳузайфа ибн Ямон (отасининг асл исми Ҳисл ибн Жобир бўлган) розияллоҳу анҳумонинг ҳадиси: «Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг шундай деяётганларини эшитдим: «Чақимчи жаннатга кирмайди».[5] Бухорий (6056), Муслим (105/193).
[1] “У сен уни ўлдиришингдан олдинги ҳолатингда бўлиб қолади” – чунки у Исломга кирди, энди унинг қонини тўкиш ҳаром бўлди; қўлингни кесиб ташлагани учун эса Ислом ундан сенга дия (тўлов) олиб беради. “Сен эса у ўша сўзини (иймон калимасини) айтишидан олдинги ҳолатига тушиб қоласан” – мусулмонни ўлдирганинг учун қасос сифатида қонинг ҳалол бўлади. [2] “Ўша кундан олдин исломга кирмаган бўлсам эди”, деб орзу қилиб қолдим” – “Ўша куни Исломга кирганимда эди”, деб ўйлаб қолдим”, маъносида. Чунки, Ислом ўзидан олдинги гуноҳларни ўчиради. Шу сабабли Усома розияллоҳу анҳу қилган ишининг гуноҳидан қутулиш учун ўша куни Исломга янги кирган киши бўлишни орзу қилди. Қуртубий айтади: “Бундан биламиз-ки, қаттиқ инкорни эшитганидан кейин Усома розияллоҳу анҳу ўша кунгача қилган солиҳ амалларини айни шу ишга нисбатан жуда кам деб ҳисоблади. Бу гапни аслида муболаға қилиб айтган (яъни, шу кунгача мусулмон бўлмай юришни истамаган). Аъмашнинг ривоятида бу ҳолат баён қилинган: “Мен шу куни мусулмон бўлишни орзу қилиб қолдим”. Ҳофиз Ибн Ҳажар Асқалоний. “Фатҳул-Борий”. Диялар китоби, “Аллоҳ таолонинг “Ким уни тирик қолдирса”, деган ояти боби”, 6872-ҳадис шарҳи. [3]Ҳофиз Ибн Ҳажар Ал-Асқалоний шарҳи: “Ким бизга қарши қурол кўтарса” – Имом Муслим ривоят қилган Салама ибн Ал-Акваънинг ҳадисида “Ким бизга қарши (белига) қилич осса”, (99/183) деб келган. Ҳадиснинг маъноси – мусулмонларга қарши урушиш, уларни қўрқитиш, таҳликага солиш учун қурол кўтариш, демакдир. Бу ерда “урушиш” сўзи ишлатилмай “кўтариш” сўзи ишлатилиши қурол асосан шу мақсадда ишлатилишига ишорадир. Ибн Дақийқ Ал-Ийд айтади: “Бу ерда “кўтариш” деганда қуролни бир ерга қўйиб қўйишнинг тескариси, яъни урушишга ишора ҳам, айнан уруш мақсадида кўтариб юриш маъноси ҳам бўлиши мумкин. Чунки, ҳадисда “Бизга қарши” жумласи ишлатилган. Яна қилич билан кимгадир зиён етказиш маъноси ҳам бор. Ҳар қандай ҳолатда ҳам ҳадисда мусулмонларга қарши урушишнинг қатъий ҳаром эканлиги айтилган”. “Биздан эмас” – яъни бизнинг йўлимизда эмас; ёки бизнинг йўлимизга эргашган эмас, демакдир. Чунки, бир мусулмоннинг бошқа мусулмон устидаги ҳаққи уни қўрқитиш, унга қарши урушиш ёки уни ўлдириш учун қурол кўтариши эмас, аксинча, унга ёрдам бериши, унинг ҳимояси учун урушишидир. Кўпчилик салаф олимлар “Ҳадис лафзи қандай келган бўлса, уни таъвил қилмай (шарҳламай) шундайлигича айтиш афзал, чунки шундагина кўзда тутилган қайтариқ кучлироқ таъсир қилади”, дейишган. Суфён ибн Уяйна бу ҳадисни зоҳиридан буриб, “Маъноси: бизнинг йўлимизда эмас” деб айтадиганларнинг гапларини рад қилар, таъвил қилишни ёқламас эди”. “Фатҳул-Борий”. Фитналар китоби. “Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг: “Бизга қарши қурол кўтарган биздан эмас”, деган сўзлари” боби, 7070-ҳадис шарҳи. [4]Ҳофиз Ибн Ҳажар Ал-Асқалоний шарҳи: “(Бир киши ўлганида) юзга уриш ва ёқаларини йиртиш Аллоҳнинг қадарига нисбатан ғазабланишни билдиради. “Жоҳилият гап-сўзларини айтиш” – ўликка дод солиб йиғлаш, уни мадҳ этиб, “Эй суянган тоғим-а!” каби гапларни айтиш, ўзига ҳалокат ва ўлим тилашдир (“Сен ўлгандан кўра, мен ўлсам бўлмасмиди?”, “Энди қандай яшайман?!”) каби. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам мана шундай ишларни қилган кишиларни “Биздан эмас”, дейишлари уларнинг Ислом суннатидан, Ислом йўлидан юрмаётганини билдиради. Лекин бу амаллар (яъни, ўликка дод солиб йиғлаш) диндан чиқармайди. Ҳадиснинг айни лафз билан келиши эса бу амалдан қатъий қайтариш учун бўлган. Худди ота ўғлига қаттиқ танбеҳ берганида “Мен сендан, сен мендан эмассан”, яъни “Сен менинг йўлимда эмассан”, деб айтишига ўхшаш. Зайн ибн Мунир айтади: “Бу ерда “Ким шу ишни қилган бўлса, ҳажр қилиниш (жамиятдан ажратиб қўйилиш) ва ундан юз ўгиришга лойиқ бўлибди. Ислом ёмонлаган жоҳилият амалини қилгани учун уни суннатга эргашган кишиларга қўшиш мумкин эмас”, дейиш муносибдир”. Суфён ибн Уяйна эса бу каби лафзларни таъвил қилишга (бошқа маънолар билан тушунтириб беришга) қарши бўлган ва “Бундан тийилиш лозим. Шунда айтилган гап одамларнинг қалбига чуқурроқ етиб боради, уларни бу амалдан қайтаришда кучлироқ таъсир қилади”, деган”. “Фатҳул-Борий”, Жаноза китоби, “Ёқаларини йиртганлар биздан эмас” боби, 1294-ҳадис шарҳи.
[5]Ҳофиз Ибн Ҳажар Ал-Асқалоний: “Жаннатга биринчи кирувчилар билан бирга кирмайди (гуноҳига яраша жазосини олиб, кейин киради)”, деган. “Фатҳул-Борий”. Одоб китоби. “Чақимчилик кариҳ кўрилгани” боби. 6056-ҳадис шарҳи. |